Αυξάνουν το τυρί και τα αβγά τη χοληστερίνη;

Τα εγκυρότερα διαθέσιμα στοιχεία αποδεικνύουν πως το κορεσμένο λίπος και όχι η διαιτητική

χοληστερόλη καθεαυτή είναι ο κυριότερος παράγοντας που συντελεί στην αύξηση της ολικής χοληστερίνης αίματος (ή αλλιώς χοληστερόλη ορού). Τρόφιμα με υψηλή χοληστερόλη, όπως τα αυγά ή το τυρί, μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα χοληστερόλης ορού, αν και αυτή η αύξηση είναι μέτρια και ποικίλλει από άτομο σε άτομο.

Το 1991 το περιοδικό New England Journal of Medicine παρουσίασε ένα περιστατικό με ένα άνδρα 88 ετών, που έτρωγε 25 αυγά την μέρα για τουλάχιστον 15 χρόνια και είχε φυσιολογική χοληστερόλη. Το άρθρο αυτό αμφισβήτησε ένα κεντρικό δόγμα της ιατρικής, ότι η διαιτητική χοληστερόλη μπορεί να αυξήσει την χοληστερόλη ορού και να οδηγήσει σε αθηροσκλήρωση. Αυτή η εκτίμηση είχε διαμορφωθεί το 1913, όταν ο Ρώσος επιστήμονας Nikolai Anichkov παρατήρησε πως τα ποντίκια ανέπτυξαν αθηροσκλήρωση μετά από κατανάλωση τροφίμων υψηλής περιεκτικότητας σε χοληστερόλη. 

Μετά από χρόνια η συσχέτιση μεταξύ δίαιτας και αθηρωσκληρωτικής πλάκας ενισχύθηκε, καθώς και η αμφισβήτηση σχετικά μ’ αυτή τη συσχέτιση. Ορισμένοι σημείωσαν πως τα ποντίκια δεν καταναλώνουν χοληστερόλη στο φυσικό τους περιβάλλον (γι’ αυτό ήταν "ευάλωτα" και αυξήθηκε η τιμή της χοληστερόλης) και οι άνθρωποι δεν καταναλώνουν μεμονωμένα την χοληστερόλη. Η συντριπτική πλειοψηφία των τροφίμων που περιέχουν υψηλή χοληστερόλη, όπως το κόκκινο κρέας ή το βούτυρο έχουν παράλληλα και μεγάλη ποσότητα κορεσμένων λιπών. Εξαίρεση αποτελούν τα οστρακοειδή, οι γαρίδες, οι αστακοί και τα καβούρια κ.α.

Το 1965 μία μελέτη από το Χάρβαρντ, η οποία δεν θα μπορούσε να αναπαραχθεί σήμερα γιατί έχουν αλλάξει οι ηθικοί περιορισμοί ως προς τον σχεδιασμό των μελετών και στην οποία συμμετείχαν σχιζοφρενείς ασθενείς που ήταν περιορισμένοι σε νοσοκομειακό περιβάλλον, έδειξε ότι το κορεσμένο λίπος είχε μεγαλύτερη επίδραση στη χοληστερόλη ορού, απ’ ότι η διαιτητική χοληστερόλη. Μεταγενέστερες μελέτες υποστήριξαν αυτό το συμπέρασμα συμπεριλαμβανομένης της 20ετούς "Western Electric Study” και μιας ανάλυσης 395 μελετών που δημοσιεύθηκαν στο British Medical Journal το 1997.        

Τελικά, το βάρος των στοιχείων οδήγησε σε αλλαγή των συστάσεων. Το 2013 η Αμερικάνικη Καρδιολογική Ένωση (American Heart Association) δήλωσε: "Υπάρχουν  ανεπαρκή στοιχεία για να καθοριστεί αν μια δίαιτα χαμηλή σε χοληστερόλη μειώνει τα επίπεδα της LDL-C ή αλλιώς της ‘’κακής’’ χοληστερόλης". Πρόσφατα η Συμβουλευτική Επιτροπή για τις Διαιτητικές Οδηγίες των ΗΠΑ κατέρριψε την προηγούμενη σύσταση για τον περιορισμό της χοληστερόλης στην δίαιτα συμβουλεύοντας ότι "η χοληστερόλη δεν είναι θρεπτικό συστατικό του οποίου η υπερκατανάλωση θα έπρεπε να προκαλεί  ανησυχία" .

Θα έπρεπε να τονιστεί πως υπάρχει ποικιλία ως προς την αντίδραση του κάθε οργανισμού στη διαιτητική χοληστερόλη. Μερικοί άνθρωποι είναι όπως ο 88χρονος άνδρας (New England Journal of Medicine) και είναι σε θέση να διατηρήσουν φυσιολογική χοληστερόλη ορού παρά την υψηλή πρόσληψη  διαιτητικής χοληστερόλης. Άλλοι μοιάζουν με τα κουνέλια του Anichkov, δηλαδή τα επίπεδα  χοληστερόλης του ορού τους αυξάνονται με την πρόσληψη υψηλής χοληστερόλης στη δίαιτά τους . 

Ακολουθούν τροφές, οι οποίες σύμφωνα με μελέτες έχουν αποδειχτεί ότι συντελούν με καθοριστικό τρόπο στη μείωση της κακής χοληστερόλης. 

1. Σαρδέλες. Σημαντική πηγή λιπαρών οξέων Ω3 και νιασίνης.
2. Σκουμπρί. Εξαιρετική πηγή λιπαρών, Ωμέγα 3, καθώς και του ανόργανου στοιχείου σεληνίου.
3. Ξηροί καρποί .Όπως φουντούκια και καρύδια. Καλή πηγή ωφέλιμων λιπαρών.
4 & 5. Φρέσκα και ξερά δαμάσκηνα. Περιέχουν μεγάλες ποσότητες φυτικών ινών, σιδήρου και βιταμίνης Β.
6. Βρώμη (δημητριακά βρώμης). Έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και τονώνει τον οργανισμό μας.
7 & 8. Φασόλια και ρεβίθια. Έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, χαμηλά λιπαρά και είναι πλούσια σε φυτικές ίνες.
9. Σόγια. Σύμφωνα με τους επιστήμονες μειώνει σημαντικά την κακή χοληστερίνη.
10. Κριθάρι (πχ: κριθαρένια παξιμάδια). Βοηθά στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας και είναι μία θαυμάσια πηγή σιδήρου και αρκετών ανόργανων στοιχείων. 

Ευμένης Π. Καραφυλλίδης BSc (Hons), MSc, NYSCDN, Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Πανεπιστημίου Leeds M., Αγγλία
Πανεπιστημίου Columbia, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ
Διευθυντής Διαιτολογικού Τμήματος METROPOLITAN GENERAL (τέως ΙΑΣΩ General)